Σκωληκοειδής απόφυση και σκωληκοειδίτιδα.
Η σκωληκοειδής απόφυση βρίσκεται στην κάτω δεξιά πλευρά της κοιλίας, συνδέεται με τμήμα του παχέος εντέρου που ονομάζεται τυφλό έντερο και παίζει ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα (Εικόνα. 1). Σκωληκοειδίτιδα σημαίνει φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, συνήθως από απόφραξη εντός της που προκαλεί λοίμωξη. Άγνωστο γιατί ορισμένα παιδιά παθαίνουν σκωληκοειδίτιδα και άλλα όχι. Είναι μια συχνή πάθηση (1/13 ανθρώπους) ενώ μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα από 10 έως 20 ετών.
Συμπτώματα.
Ο κοιλιακός πόνος είναι το κύριο σύμπτωμα. Ο πόνος συχνά ξεκινά γύρω από τον ομφαλό και
μετακινείται αργότερα προς τη δεξιά πλευρά. Ο πόνος αναπτύσσεται συνήθως γρήγορα, χειροτερεύει σε διάστημα 6-24 ωρών και μπορεί να επιδεινώνεται με την κίνηση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν
αδιαθεσία, απώλεια της όρεξης και πυρετό. Στα μικρά παιδιά και τα βρέφη τα συμπτώματα μπορεί να
είναι ασαφή, με αδιαθεσία, ανορεξία, αόριστο κοιλιακό άλγος και ίσως εμετό ή χαλαρά κόπρανα.
Διάγνωση
Θα ερωτηθείτε σχετικά με τα συμπτώματα του παιδιού σας, πότε άρχισαν και τη σοβαρότητά τους. Ο/η ιατρός θα εξετάσει τη κοιλιά του παιδιού και ίσως να ζητήσει από το παιδί να χοροπηδήσει ή να κινηθεί με άλλο τρόπο για αξιολόγηση. Θα ληφθούν εξετάσεις αίματος για να βοηθήσουν στον εντοπισμό ενδείξεων λοίμωξης, αν και αυτές από μόνες τους δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν τη σκωληκοειδίτιδα.
Ορισμένοι ασθενείς θα υποβληθούν σε ανώδυνο υπερηχογράφημα κοιλιάς. Καμία εξέταση ή εύρημα δεν είναι 100% ακριβές στη διάγνωση. Το παιδί ίσως εισαχθεί στο νοσοκομείο για παρακολούθηση και
επανεκτίμηση για να διαπιστωθεί εάν αναπτύσσονται ή αυξάνονται σε σοβαρότητα άλλα συμπτώματα.
Κατά τη διάρκεια αυτή το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί να μείνει και να λάβει ενδοφλέβια υγρά.
Περιστασιακά, ο μόνος τρόπος διάγνωσης της σκωληκοειδίτιδας είναι η χειρουργική επέμβαση που
μπορεί να οδηγήσει στην αφαίρεση μιας φυσιολογικής σκωληκοειδούς απόφυσης.
Θεραπεία.
Η σκωληκοειδίτιδα αντιμετωπίζεται με την αφαίρεση της μολυσμένης σκωληκοειδούς απόφυσης. Μόλις ληφθεί η απόφαση ότι το παιδί σας πρέπει να υποβληθεί σε σκωληκοειδεκτομή, δεν θα επιτρέπεται να πιει ή να φάει από το στόμα, θα λάβει ενδοφλέβια ενυδάτωση αντιβιοτικά και παυσίπονα. Θα ζητηθεί από γονέα ή νόμιμος κηδεμόνα να υπογράψει ένα έντυπο συγκατάθεσης. Η επέμβαση θα σας περιγράφει λεπτομερώς εκείνη τη στιγμή και θα κάνετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις έχετε. Η επέμβαση και μπορεί να πραγματοποιηθεί ανοικτά χειρουργικά ή λαπαροσκοπικά. Στην ανοικτή χειρουργική επέμβαση, ο χειρουργός φτάνει στην απόφυση για να την αφαιρέσει μέσω μιας τομής (μήκους 5 έως 10 εκατοστών) πάνω από την κάτω δεξιά πλευρά της κοιλιάς. Κατά τη λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή, μικρές τομές (μήκους 5-10 χιλιοστών), γίνονται στο κοιλιακό τοίχωμα, μέσω των οποίων χρησιμοποιούνται ειδικά εργαλεία για την απελευθέρωση της σκωληκοειδούς απόφυσης και την αφαίρεσή της. Μερικές φορές η θέση ή το επίπεδο φλεγμονής της σκωληκοειδούς, καθιστά αδύνατη την αφαίρεσή της λαπαροσκοπικά και έτσι ο χειρουργός στρέφετε στην ανοικτή χειρουργική επέμβαση.
Μετεγχειρητικά.
Η φροντίδα μετά τη σκωληκοειδεκτομή εξαρτάται από τη σοβαρότητα της φλεγμονής που παρατηρήθηκε διεγχειρητικά. Όλα τα παιδιά θα λάβουν παυσίπονα και αντιβιοτικά, η διάρκεια τους θα εξαρτηθεί από τα διεγχειρητικά ευρήματα. Ορισμένα παιδιά θα λάβουν αντιβιοτικά και σπίτι μετά το εξιτήριο. Σταδιακά θα ξεκινήσει η λήψη υγρών και στερεών τροφών. Τα παιδιά σε κακή κατάσταση πριν από την επέμβαση που διαπιστώθηκε σοβαρή σκωληκοειδίτιδα διεγχειρητικά μπορεί να χρειαστούν ρινογαστρικό σωλήνα (έναν σωλήνα που περνάει στο στομάχι μέσω της μύτης και επιτρέπει στο στομάχι να ξεκουραστεί) ή/και ουροκαθετήρα για παροχέτευση των ούρων.
Κίνδυνοι σκωληκοειδίτιδας
Διάτρηση, δηλαδή ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης σε ποσοστό μεταξύ 16% και 30%, αλλά
υψηλότερο στα μικρά παιδιά.
Μάζα της σκωληκοειδούς απόφυσης (plastron), εμφανίζεται όταν το κοιλιακό τοίχωμα και το λεπτό
έντερο προσκολλώνται (κολλάνε) στην απόφυση.
Ορισμένες φορές σχηματίζεται απόστημα(επώδυνη συλλογή πύου) γύρω από τμήμα της
απόφυσης που έχει ραγεί. Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά και πιθανώς παροχέτευση του πύου.
Παραλυτικός ειλεός, προσωρινή δηλαδή απώλεια της φυσιολογικής εντερικής κίνησης. Κατά τη
διάρκεια αυτής της περιόδου το έντερο του παιδιού πρέπει να ηρεμεί, δηλαδή το παιδί θα έχει
έναν ορό για να λαμβάνει τα υγρά του και δεν θα του επιτρέπεται να πίνει ή να τρώει.
Χειρουργικές επιπλοκές.
Κάθε επέμβαση και αναισθησία ενέχει τον κίνδυνο επιπλοκών, αν και αυτές είναι σπάνιες. Οι πιθανές
επιπλοκές από τη χειρουργική επέμβαση σκωληκοειδεκτομής περιλαμβάνουν λοίμωξη στο σημείο του
τραύματος, αιμορραγία, συμφύσεις και πόνο.
Εξιτήριο
Η παραμονής στο νοσοκομείο μετά από σκωληκοειδεκτομή κυμαίνεται από δύο έως επτά ημέρες,
ανάλογα με τη σοβαρότητα της ασθένειας κατά τη στιγμή της επέμβασης και το ρυθμό ανάρρωσης του ίδιου του παιδιού. Το παιδί θα πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο όταν δεν έχει υψηλές θερμοκρασίες, τρώει και να πίνει ικανοποιητικά, δεν πονάει, κινητοποιείται και έχει επανέλθει η φυσιολογική λειτουργία του εντέρου.
Πώς πρέπει να φροντίζω το παιδί μου στο σπίτι;
Η διάρκεια της ανάρρωσης στο σπίτι θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα της ασθένειας κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Το παιδί θα μείνει στο σπίτι για μία εβδομάδα, δεν πρέπει να κάνει μπάνιο για πέντε ημέρες, αλλά ένα γρήγορο ντους είναι αποδεκτό ενώ οι αθλητικές δραστηριότητες θα αποφεύγονται για ένα μήνα. Θα λάβετε οδηγίες για συνέχιση αντιβιοτικών ή αναλγησίας άλογα με τις ανάγκες και θα ενημερωθείτε για το σχέδιο παρακολούθησης που συνιστάται για το παιδί σας.
